XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

1.1. ESPAZIOA ETA DENBORA FISIKA KLASIKOAN

Fisika Klasikoaren oinarrian espazio eta denboraren ideia dago.

Bi kontzeptu hauk intuitiboki edo definitzen ditugu eta absolututzat jotzen ditugu.

Fisika klasikoaren arlotik irteten ez garen bitartean, espazioak eta denborak orain aipatuko ditugun propietateak dituztela onartuko dugu.

Horrek, ordea, ez du esan nahi horrelakoak direnik; eta Mekanika Kuantikoaren edo Fisika Erlatibistaren arloetara pasatzean, kolokan jarriko dira.

Geometria euklidearrean finkatuz, espazioari buruzko ideia intuitiboa dugu.

Espazioak hiru dimentsio dituela, isotropoa dela, hots, direkzio guztietan berez propietate berdinak dituela, eta infinitua dela onartzen dugu.

Halaber, bi punturen arteko distantziarik laburrena, bi puntuak lotzen dituen zuzenaren direkzioan neurtzen dena dela, eta gainera distantzia hori neurri absolutua dela.

Absolutua dela esatean, zera esan nahi dugu, alegia, edozein behatzailek aldiune berean bi puntuen posizioa kontsideratzean, distantzia berbera neurtzen duela.

Zer esanik ez, absolututasun honek mugatu egiten du Fisika Klasikoaren arloa, zeren eta, Erlatibitatearen teorian sartuz, bi punturen arteko distantzia behatzailearen abiaduraren funtzioan baitago (Erlatibitate Espeziala) eta, bestalde, espazioaren kurbatura ere kontutan hartu behar baita (Erlatibitate Generala).

Denborarekin ere berdintsu gertatzen da.

Intuitiboki jokatuz, denbora etengabe handituz doan magnitude bat dela kontsideratzen dugu.

Magnitude hori erlojuen bidez neurtzen da.

Kasu honetan ere, denbora zerbait absolututzat hartzera jotzen dugu, eta egin ere, horrela egiten dugu Fisika Klasikoan.

Hau da, bi gertakariren artean pasatzen den denbora, edozein behatzailek neurturik berbera izanen dela kontsideratzen dugu.

Eta dakigu, hala ere, Erlatibitatearen Teoriaren arauera, bi gertakariren simultaneitatea bera ere kontzeptu erlatiboa dela.